Ma.akbank Stek - maatschappelijk vastgoed gaat over deze vraag: hoe kunnen we optimaal samenwerken aan betaalbare plekken voor maatschappelijke en/of culturele initiatieven die waarde leveren aan de stad en de Amsterdammers, en niet of beperkt binnen regelingen vallen?
De knersende kwestie van Stek
Er is enorme ruimteschaarste in de stad om te werken, rusten, creëren en ontmoeten. Economisch dakloze mensen, kunstenaars en maatschappelijk initiatiefnemers trekken daarbij vaak aan het kortste eind. De deelnemers van Ma.akbank Stek zien kansen in het bij elkaar brengen van alle kennis en belangen, van een jonge maker tot een grote eigenaar en van een beleidsmaker tot een belangenbehartiger. Het is een omvangrijke Ma.akbank. We werken in groepjes aan meerdere thema's die we bloembladen noemen.
De opdrachtformulering
Door kennis en inzichten van de deelnemers ontstond een scherp beeld van de knersende kwestie: Hoe kunnen we optimaal samenwerken aan betaalbare plekken voor maatschappelijke en/of culturele initiatieven die waarde leveren aan de stad en de Amsterdammers, en niet of beperkt binnen regelingen vallen?
Een gezond ecosysteem voor maatschappelijk vastgoed
Uitkomsten en adviezen
Financieringsmodellen voor maatschappelijk vastgoed
Vanaf het begin was ‘financiering van maatschappelijk vastgoed’ één van de Stek thema’s. We stellen een onderzoek voor naar financieringsmodellen voor maatschappelijk vastgoed (o.a. een landelijk maatschappelijk vastgoedfonds). Dit gaat zowel om middelen beschikbaar maken waarmee maatschappelijke en culturele initiatieven ruimte kunnen huren of kopen, als om het duurzaam waarborgen van plek voor maatschappelijk en cultureel initiatief. Tegelijkertijd kunnen institutionele investeerders hiermee hun vanuit Europa opgelegde ‘economic, social, and governance goals’ (ESG-doelstellingen) realiseren.
Vanuit het rijke, multidisciplinaire ecosysteem dat Ma.akbank Stek inmiddels is geworden, doen we desk research om verschillende financieringsmodellen en juridische kaders in kaart te brengen. En we werken aan een kwalitatief onderzoek onder (potentiële) stakeholders: hoe kan draagvlak worden gecreëerd voor een maatschappelijk vastgoedfonds en/of een ander financieel model voor maatschappelijk vastgoed. Het meest beloftevolle financieringsmodel ontwikkelen en toetsen we, continu gevoed door deelnemers aan Ma.akbank Stek. Hier vind je de roadmap voor dit traject.
Het kernteam bestaat uit Cecile Wentges, Jacek Rajewski, Ella Overkleeft, Nick van Loon en Stefanie Jansen. Stuur ons e-mail als je wil aansluiten of meer wil weten.
Werkwijze en beleid
Stek heeft meer dan 50 praktijkvoorbeelden verzameld van initiatieven, huurders en eigenaren in de stad en erbuiten. Daarvan leren we dat er heel veel m2 te winnen valt door verbeteringen in de werkwijze en samenwerking tussen ruimtebieders en ruimtevragers, en op langere termijn in aanpassingen van beleid. Wat in Nieuw-West door buurtinitiatieven is ontwikkeld, is bruikbaar voor Noord. Wat met woningcorporaties werkt, kan met vastgoed van andere eigenaren zoals de gemeente ook. Knoppen om aan te draaien zijn:
- huurcontracten en kostprijsdekkende huur (vooral onderhoud en verduurzaming)
- gedeeld gebruik (buiten kantooruren) en gemengd gebruik (functies mixen) en de regelgeving daarvoor
- de manier van werken bij leegstand en de leurprocedures
- ruimte binnen het Didam arrest
- financieringsmodellen zoals 40/40/20, een mix van commercieel en maatschappelijk
Ma.akbank Stek wil deze leerpunten via pilots tot een werkwijze maken en gemengde doorbraakteams (privaat/publiek) organiseren. Heb je ook een praktijkvoorbeeld voor Stek? Vul graag de korte vragenlijst in.
Thema's en vragen die zijn onderzocht
Kostprijs dekkende huur
Hoe maken we mogelijk dat maatschappelijke initatieven voor een lage prijs kunnen onderhuren in buurthuizen? En dat initiatieven zelf groot onderhoud van de installaties uitvoeren om de huurprijs te drukken en verduurzaming te versnellen?
Regelgeving
Scholen, gemeente- en commerciële panden staan in de avonden/weekenden leeg en beleid Vrije Ruimte komt niet van de grond. Regelgeving mag geen rem zijn op kansen voor groepen. We verleiden eigenaren om hun panden open te stellen, met doorbraakteams en waterdichte contracten.
Gemengd gebruik
Wat leren we van succesvolle plekken waar maatschappelijk en cultureel initiatief en commerciele verhuur samen ruimte delen, of van nachtopvang voor economisch daklozen in corporatiepanden? Ook voor kunstenaars, zodat verplichte doorstroom in broedplaatsen/ateliers niet hoeft.
Leegstand en Leur
Hoe verbeteren we de werkwijze bij leegstand, en de inzet van leegstand als strategische keuze om maatschappelijke initiatieven zich te laten ontwikkelen? We claimen panden uit de PEP (fka Leurprocedure) voor cultureel en maatschappelijk initiatief.
Didam
Didam Arrest beperkt de mogelijkheden om kleine lokale maatschappelijke initiatieven te huisvesten. Kunnen we de Handreiking burgerinitiatieven (Gemeente Tilburg) gebruiken om onder voorwaarden bij de verkoop van onroerend goed geen mededinging toe te passen?
Mix
Kunnen we de succesvolle voorbeelden van waar commercieel en maatschappelijk gebruik gecombineerd wordt, toepassen in andere buurten van de stad in samenwerking met de corporaties?
Wil je meer weten over de Stek thema's die zijn onderzocht?
Deelnemers Ma.akbank Stek
De deelnemersgroep Stek is gevarieerd. Aan elk thema werkt een groepje dat waar nodig (ervarings)experts erbij haalt.
- Maatschappelijk initiatiefnemers en kunstenaars: o.a. Lashaaawn, Isis van der Wel, Ella Overkleeft
- Broedplaatsen, Vrije Ruimte en maatschappelijke leegstand: Maakgemeenschap De Hoop, Tugela85, LOLA, Het Groene Veld, DAT! school e.a.
- Belangenorganisaties en experts: Regenbooggroep, Villa Buitenlust, LSA, Zuidoost City, ASKV, CAWA, ARCAM, BOMRA e.a.
- Ontwikkelaars, leegstandsbeheerders en eigenaren: Get Lost Agency, Usespace, Jansen Vastgoedbeheer, AM Vastgoed e.a.
- Gemeente Amsterdam: Gemeentelijk vastgoed, Maatschappelijke voorzieningen, Bureau Broedplaatsen, Vrije Ruimte, Democratisering en stadsdelen
- Financiers: CBRE Investments
- Corporaties: Ymere, Lieven de Key
- Bestuurlijk opdrachtgever: Rutger Groot Wassink, wethouder Gemeentelijk Vastgoed en Democratisering
Tijdspad en sessies
Dit is het tijdspad van Stek:
- mei-juni 2024: verkennende gesprekken
- 1 juli '24: kennismakingssessie
- 11 juli '24: eerste werksessie - thema’s en in kaart brengen wie er nodig zijn
- 26 september '24: tweede werksessie – in werkgroepjes verdiepen en proces in kaart
- 10 oktober '24: derde werksessie – oplossingsrichtingen
- 21 november '24: vierde werksessie
- 12 december '24: vijfde werksessie
- 6 februari '25: zesde werksessie
- 5 maart: tweede afstemming met wethouder Groot Wassink
- 20 maart '25: zevende werksessie
