Leegstand Oplossers Amsterdam (LOLA)
Leegstand Oplossers Amsterdam (LOLA): een initiatief met en voor de buurten die het nodig hebben
door: Youssra Oulad Messaoud
LOLA biedt met het vrijstellen van lege ruimtes in de tijdelijk door LOLA beheerde panden een lage drempel voor beginnend ondernemers, kunstenaars en andere creatievelingen. Met meer dan tien locaties in Amsterdam en daarbuiten, krijgen de zogenoemde ‘bruikleners’ tools aangereikt om een werkplek en netwerk op te bouwen in hun eigen buurt. Daarbij komen grote verantwoordelijkheden kijken, ook buiten het initiatief om.
Al jaren worden leegstaande gebouwen in verschillende buurten opgevuld, gebruikt en ingericht naar de wensen van de buurt, tot er nieuwe bedrijven of scholen in komen. Dit gaat in Amsterdam en omgeving vaak met behulp van LOLA. De man hier achter? Simon van Dommelen.
Voor een klein bedrag kan vrijwel iedereen uit de buurt met de juiste visie gebruikmaken van de ruimtes. De mensen die hiervoor kiezen worden bruikleners genoemd en geen huurders. De panden worden draaiende gehouden door zogeheten kwartiermakers, die de link tussen het pand en de buurt onderhouden.
‘De kwartiermakers komen vrijwel altijd uit de buurt en brengen hun eigen lokale netwerk mee naar de locaties.’ vertelt Simon. ‘Ons doel is de panden te vullen met initiatieven of bedrijven die altijd maatschappelijk toegevoegde waarde hebben in de buurt. Deze waarde kan alleen bepaald worden met het oog van de juiste kwartiermaker die afkomstig is uit de buurt.’
In Amsterdam Zuidoost, waar LOLA de toevoeging BAE heeft (BAE staat voor de letter B van de Bijlmer en het woord bae, wat een synoniem is voor babe) is één van de kwartiermakers Rachel Tokromo.
Doordat Rachel geboren en getogen is in Zuidoost weet ze als geen ander de verbinding op te zoeken tussen de buurt en LOLA BAE. Haar visie is daarmee vanaf het begin duidelijk: een safe space for like-minded people uit de buurt creëren ín de buurt. “Mijn idee was om verschillende groepen uit Zuidoost op één vloer te krijgen. Dit kwam natuurlijk met uitdagingen omdat iedereen verschillende ideeën en opvattingen heeft over zowel zakelijk als sociaal vlak. Maar ik kan met trots zeggen dat het is gelukt. Dit is voelbaar aan de geluiden vanuit de gemeenschap zowel binnen als buiten LOLA BAE.” Naast haar sociale taken als kwartiermaker zijn er ook veel andere dingen waar ze rekening mee moet houden. “Mijn werkzaamheden bestaan ook uit het ondersteunen van de ondernemers en creatievelingen, het juist beheren van het pand, de gemeenschappelijke ruimtes bruikbaar houden en ervoor zorgen dat alle voorzieningen werken.”
De eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid van de kwartiermakers is groot. Rachel is vanuit LOLA BAE betrokken bij andere projecten en veranderingen in de buurt. Gebiedsverandering, sociale cohesie en gentrificatie zijn hierin een rode lijn. “Gebied Amstel 3 word ontwikkeld tot een nieuwe woonwijk als toevoeging aan het huidige Zuidoost. Er is sinds de bekendmaking hiervan een grote behoefte vanuit de gemeenschap om betrokken te worden bij de plannen en updates te ontvangen over de bouw. Ik wist zelf niks van dit project tot ik in 2018 geluiden hierover hoorde binnen de LOLA BAE community. Ook in de al bestaande gebieden wordt er bijgebouwd zonder dat het aansluit op de woonwensen van de huidige bewoners, dit zorgt voor grote onrust.”
De impact van de veranderingen is volgens Rachel groot: “De bouw van meer dan 40.000 woningen in de buurt en de mensen die daardoor komen, zorgen ervoor dat de verhoudingen op scherp komen te staan. Hierdoor voelen veel bewoners zich genegeerd door de gemeente.”
Ook Simon herkent de geluiden. “Het Amstel 3 gebied waar we nu zitten is van oorsprong en werk gebied waar veelal kantoorpanden staan. Wij willen niet dat het een apart soort woonwijk wordt met een cluster van nieuwe bewoners zonder enige verbinding. De Gemeente Amsterdam is het daar mee eens, en organiseert ook, vaak korte en tijdelijke activiteiten in het gebied. Maar wij willen een duurzamere relatie tussen bestaand Zuidoost en het opkomende Amstel 3.”
De tijdelijke locatie zorgt ook voor veel onzekerheid bij de ondernemers binnen LOLA BAE, omdat ze vaak na een bepaalde tijd weer een nieuwe locatie moeten vinden. “Het komt hard aan als je als startende ondernemer je vaste locatie moet opgeven. Daarom zijn we nu aan het onderzoeken hoe we de ondernemers in ons pand een plek kunnen geven binnen het nieuwe gebied wat er aan zit te komen. Alleen is het verschil dat er bij LOLA een lage vergoeding komt kijken en in de nieuwe panden de commerciële huur hoog is. We willen de initiatieven zo lang mogelijk faciliteren en ondersteunen vanuit LOLA door het netwerk van de organisatie in te zetten voor de ondernemers”, vertelt Simon.
Een cruciale factor om dit in goede banen te leiden, is volgens Simon een juiste vorm van ondersteuning vanuit de Gemeente Amsterdam. “Er moet anders gekeken worden naar gebiedsontwikkeling en minder geredeneerd worden vanuit geld. De stad moet aantrekkelijk blijven voor de huidige bewoners die in hun stad willen blijven. Dat kan niet zonder de huidige initiatieven niet te steunen of te betrekken. De visie voor een goede verbinding met de buurten waar we ons vestigen is er, maar een juiste uitvoering ontbreekt. Dit komt door het feit dat een goede verbinding vanuit de gemeente mist.”
Maar hoe ondersteunt de Gemeente Amsterdam LOLA in het realiseren van haar idealen? Volgens Simon is de steun zeer matig. “We zijn een grote subsidie misgelopen afgelopen zomer, ondanks dat we grote impact maken op de gemeenschappen in de buurten waar we ons vestigen. Er is geen budget om het optimale te halen uit de initiatieven binnen de panden van LOLA. Ook de kwartiermakers hebben door de grote drukte binnen de panden zelf weinig tijd of financiële vrijheid om naast LOLA te werken aan evenementen in de buurt.”
Rachel loopt hier inderdaad tegenaan. “We mogen vaak langskomen en rond de tafel zitten om te praten maar we willen beleidsmatige veranderingen zien. We willen voorbij praten gaan en concrete afspraken maken over financiële zaken of andere vormen van middelen die niet alleen LOLA BAE, maar heel LOLA, beter kunnen helpen met groeien.”
/// Dit is een verhaal van de Initiatievenpers. De Initiatievenpers zoekt, produceert en verspreidt verhalen via kanalen van aangesloten initiatiefnemers om hun impact op de stad te laten zien. Het is een onafhankelijk samenwerkingsverband van Amsterdamse maatschappelijk initiatiefnemers en de gemeente. Meedoen? Neem contact op. \\\
